Σχετικά με την κουλτούρα του φανταστικού των πόλεων ή αλλιώς urban fantasy

Ο στόχος του ιστολογίου είναι η ανάδειξη και προώθηση ενός σχετικά παραμελημένου στην Ελλάδα κλάδου της κουλτούρας του φανταστικού. Πρόκειται για αυτό που οι αγγλόφωνοι αποκαλούν "urban fantasy", και που εδώ προτείνω τη μετάφρασή του ως "κουλτούρα του φανταστικού των πόλεων". Οι κυριότερες εκφάνσεις της αφορούν τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και, φυσικά, την τηλεόραση. Η urban fantasy, λοιπόν, θεωρείται κλάδος του "contemporary fantasy", που θα μπορούσε κανείς να μεταφράσει ως "σύγχρονη κουλτούρα του φανταστικού". Περιλαμβάνει ιστορίες και θέματα που άπτονται της κουλτούρας του φανταστικού, τοποθετημένα όμως στον πραγματικό κόσμο, τη σύγχρονη πραγματικότητα, και μάλιστα σε αστικά περιβάλλοντα. Έτσι, έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή κουλτούρα του φανταστικού, οι ιστορίες της οποίας εκτυλίσσονται, εξολοκλήρου ή σε μεγάλο μέρος, σε φανταστικά τοπία, μυθικές πόλεις, χώρες. Νομίζω πως ένα μεγάλο μέρος της γοητείας που ασκεί ένα μυθιστόρημα που εντάσσεται στην κουλτούρα του φανταστικού των πόλεων, είναι το να λαμβάνει χώρα στην πόλη, όπου ζει ο αναγνώστης. Η πλοκή, με όλα τα παράξενα, αφύσικα στοιχεία της, ξετυλίγεται είτε συγκαλυμμένα, είτε ανοιχτά, σε ένα κόσμο, όπου τα φανταστικά πλάσματα, οι μαγικές δυνάμεις και τα μεταφυσικά φαινόμενα είναι παραδεκτά και εντελώς αναμενόμενα.

Η λογοτεχνία του φανταστικού των πόλεων αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστό λογοτεχνικό είδος στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν δημοσιεύθηκε το βιβλίο της αμερικανίδας Emma Bull με τίτλο War of the Oaks (1987), όπου η γεωγραφία και η κουλτούρα της Minneapolis, όπου λαμβάνει χώρα η πλοκή, παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή της. Πρόκειται για την ιστορία μίας μουσικού ροκ, της Eddi McCandry, η οποία άθελα της μπλέκεται στο μεταφυσικό πόλεμο των νεραϊδών-ξωτικών, ουσιαστικά ένα πόλεμο μεταξύ του καλού και του κακού. Το βιβλίο δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά. Εξίσου πρώιμο είναι το έργο του καναδού Charles de Lint, Dreams Underfoot (1993), το οποίο, όπως και οι συνέχειές του, τοποθετούνται στο Newford, πόλη που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αλλά δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μυθική ή φανταστική. Και αυτό δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά. Τόσο το War of the Oaks, όσο και το Dreams Underfoot είχαν ως επιμελητή τον Terri Windling, ο οποίος το 1986 δημιούργησε την εφηβική σειρά φαντασίας Borderland μαζί με τον Mark Alan Arnold. Και το Borderland εντάσσεται στην κουλτούρα του φανταστικού των πόλεων, αφού εκτυλίσσεται στην ομώνυμη καταραμένη μητρόπολη (ο δημιουργός της την περιγράφει ως "dystopian", δηλαδή το αντίθετο του "utopian"), που βρίσκεται μεταξύ της Χώρας των Ξωτικών ("The Elflands") και του Κόσμου ("The World").

Γνωστοί συγγραφείς μυθιστορημάτων urban fantasy είναι: η ρωσικής καταγωγής Ilona Andrews (σειρά μυθιστορημάτων με κεντρική ηρωίδα την Kate Daniels), η καναδέζα Kelley Armstrong (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τίτλο Women of the Otherworld), η αμερικανίδα Patricia Briggs (σειρά μυθιστορημάτων με τη λυκανθρωπίνα Mercedes Thompson) ο αμερικανός Jim Butcher (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τίτλο Dresden Files), η Rachel Caine (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τίτλο Weather Warden), η Laurell Hamilton (σειρές μυθιστορημάτων με ηρωίδα την σκληροτράχηλη και αισθησιακή κυνηγό βρυκολάκων Anita Blake και την νεράιδα-ξωτικό Merry Gentry που δουλεύει σκληρά ως ιδιωτική ντετέκτιβ), ο βρετανός Simon Green (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τιτλο The Nightside), η αμερικανίδα Charlain Harris (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τίτλο The southern vampire mysteries και ηρωίδα την Sookie Stackhouse), η αμερικανίδα Kim Harrison (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τίτλο The Hollows και ηρωίδα την ιδιωτική ερευνήτρια Rachel Morgan), η αμερικανίδα C. E. Murphy (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τίτλο Walker Papers), ο αμερικανός Tim Powers (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τίτλο Fault lines), η αμερικανίδα Kat Richardson (σειρά μυθιστορημάτων με γενικό τίτλο Greywalker) και άλλοι.

Το ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συγγραφέων είναι από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ελάχιστα εντυπωσιακό, κάποιος θα μπορούσε να το θεωρήσει και ως εντελώς αναμενόμενο. Σαφώς πιο ενδιαφέρον είναι το ότι οι περισσότεροι δημιουργοί είναι γυναίκες. Γίνεται, άραγε, η γυναικεία φαντασία πιο δημιουργική όταν καλείται να εμπλουτίσει με μαγεία την σύγχρονη καθημερινότητα; Ή, μήπως οι γυναίκες νιώθουν πιο έντονη την ανάγκη να ξεφύγουν από αυτήν την πραγματικότητα; Ερωτήματα που είναι δύσκολο να απαντηθούν, τουλάχιστον για την ώρα. Αυτό στο οποίο το παρόν ιστολόγιο μπορεί να συνεισφέρει, είναι να διαπιστώσουμε αν η παρατήρηση αυτή έχει κάποια ουσιαστική βάση, ή είναι απλώς συμπτωματική. Και αυτό γιατί στόχος του ιστολογίου είναι η γνωριμία με συγγραφείς urban fantasy, γυναίκες και άντρες, από όλο τον κόσμο. Έτσι, οποιαδήποτε σχετική υπόδειξη θα είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτη. Αυτό που με ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι να καταγράψω έργα ελλήνων συγγραφέων, καθώς και ελληνικές μεταφράσεις ξενόγλωσσων. Γενικά, θέλω να παρουσιάσω δημιουργήματα σχετικά με την κουλτούρα του φανταστικού των πόλεων, τα οποία είναι προσβάσιμα στο ελληνικό κοινό. Οπότε, και σε αυτήν την περίπτωση, αναμένω προτάσεις και επισημάνσεις. Σε επόμενες αναρτήσεις θα γίνει λόγος και για άλλες μορφές έκφανσης της κουλτούρας του φανταστικού των πόλεων, όπως ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, τα κόμικς κ.α.